به گزارش سرویس مسجدخبر پایگاه تخصصی مسجد؛ در این جا میخواهیم سخن از زندگانی فردی بگوییم که در سراسر عمرش لحظهای از مبارزه و تلاش بر علیه استکبار جهانی و ایادی داخلی‌اش یعنی رژیم مزدور پهلوی باز نایستاد. "حجت الاسلام حاج شیخ محمد علی روحانی فرد" از چهرههای شاخص انقلاب و از پیشتازان نهضت امام خمینی و از روحانیان مبارز می باشد و مبارزات ممتد ایشان برعلیه رژیم ستم شاهی از نهضت خونین 42 تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت و در این رهگذر چندین بار به زندان افتاد، ولی رژیم طاغوت نتوانست با شکنجههای قرون وسطایی خللی در اراده آهنینش ایجاد نماید.
روحانی شهید محمدعلی روحانی فر در سال ۱۳۲۵ در روستای «ایلوار» از توابع شهرستان کردکوی در خانوادهای کشاورز دیده به عالم ناسوت بازکرد. تا کلاس سوم ابتدایی تحصیل کرد. آنگاه در دوازدهمین بهار زندگی به مکتب خانه روستای «بالای جاده» رفت و از محضر شیخ حسن مهدوی بهره مند شد.
ورود به حوزه علمیه
روحانی فرد در سال 1338 وارد حوزه علمیه گرگان شد و مقدمات و شرعیات را نزد علمای وقت حاج سید سجاد علوی، سید حسین نبوی و سید محمدرضا میبدی فرا گرفت.
وی که از حافظه و هوش سرشاری برخوردار بود، پیشرفتهای زیادی در فراگیری علوم اسلامی از خود نشان داد. تا اینکه در سال 40 به حوزه علمیه قم شهر خون و قیام رهسپار شد و ادامه تحصیل داد. او در مبارزات دو ماهه روحانیت بر علیه لایحه ضد اسلامی انجمن های ایالتی و ولایتی در سال 1341 شرکت داشت و اطلاعیههای امام را با دست تکثیر و توزیع می‌نمود.
در سال 42 عازم حوزه علمیه مشهد شده و در مدرسه خیرات خان در جوار حرم حضرت رضا (ع) به تحصیلات دینی مشغول شد و از محضر اساتیدی همچون ادیب نیشابوری، شهید هاشمی نژاد و واعظ طبسی کسب فیض نمود.
سیاست و مبارزه
دوران فراگیری علوم دینی حجت الاسلام روحانی فرد همزمان بود با مبارزات خستگی ناپذیر روحانیت مبارز و مردم مسلمان به رهبری زعیم عالیقدر حضرت امام خمینی بر علیه نظام فاسد شاهنشاهی . لذا نامبرده که جوان باهوش و پرشوری بود، با استفاده از سخنرانیها و اطلاعیه های امام امت و رهنمودهای آیت الله حاج سید علی خامنهای و واعظ طبسی و شهید هاشمی نژاد در مشهد با هیجان بیشتر وارد مبارزات سیاسی علیه نظام حاکم شد.
در سال 42 توسط ساواک گرگان دستگیر و مدتی در ساواک و ارتش گرگان زندانی شد. حجت الاسلام روحانی فرد در مشهد رابطه نزدیکی با شهید هاشمی نژاد که زبان گویای انقلاب در استان خراسان بود و همچنین با آیت الله سید علی خامنهای و استاد واعظ طبسی برقرار کرد. بطوری که در مراسم عمامه گذاری ایشان در سال 1343 شب تولد امام جواد (ع) شرکت داشتند و شهید هاشمی نژاد روی سر ایشان عمامه گذاشت ولی در فردای آن روز توسط ساواک مشهد احضار و زندانی شد.
در سال 43 که امام امت توسط دولت غاصب وقت به ترکیه تبعید شدند نامبرده به اتفاق چند نفر از مردم در تظاهرات ضد رژیم در اعتراض به تبعید امام خمینی شرکت نمود که توسط ارتش و شهربانی مشهد بازداشت و مدتی در پادگان مشهد زندانی بود.
شهید روحانی فرد ضمن ادامه تحصیلات ادبیات و مقدمات فقه در مشهد، به مبارزه خود علیه رژیم فاسد پهلوی ادامه میداد و در عید نوروز سال 1344 کارت تبریک سال نو را با عکس امام و با پرچم حریت و عدالت و آزادی چاپ و منتشر نمود و به همراه اطلاعیههای امام در صحن مطهر حضرت رضا(ع) در مشهد پخش نمود که توسط عمال ساواک دستگیر و مدت سه ماه در زندان مشهد اسیر بود.
در سال 1346 مبارزه خود را جدیتر نموده و در حالی که با یک چمدان اعلامیه و عکس امام از مشهد عازم منطقه گرگان و دشت بود، مورد تعقیب ساواک قرار گرفت و در محرم سال 1346 در حالی که ژاندارمری و ارتش و ساواک روستای ایلوارین را در محاصره گرفت به اتهام توطئه علیه نظامی مشروطه سلطنتی و اهانت به شخص اول مملکت و اخلال در نظم عمومی و امنیت کشور دستگیر و مدتها در زندان انفرادی شهربانی گرگان اسیر بود و پس از ماهها شکنجه و اسارت در دادگاه نظام محکوم شد و سپس برای دادگاه تجدیدنظر نظام به دادرسی ارتش نیروهای مسلح در تهران اعزام و مدتی در زندان کمیته شهربانی و قصر زندانی بود و در بیدادگاه نظامی شاه محاکمه و به یکسال زندان محکوم و با آیت الله محی الدین انواری هم سلول شد.
شهید روحانی فرد در مشهد مرتب در جلسات سخنرانی واعظ طبسی که بسیار گرم و انقلابی بود و جلسات سخنرانی شهید هاشمی نژاد شرکت و تراکت و اطلاعیه پخش می نمود.
در یکی از ماههای مبارک در طول 30 شب در جلسات نیمه مخفی تفسیر قرآن آیت الله سید علی خامنه ای شرکت کرد و قبل از سخنرانی آقای خامنه ای مقالات تند و کوبندهای در جهت حمایت از انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی و در کوبیدن رژیم شاه می خواند که مورد تحسین شرکت کنندگان قرار می گرفت.
در سال 1347 پس از آزادی از زندان به حوزه علمیه قم مهاجرت نمود و مشغول ادامه تحصیلات دینی و فرهنگی شد. در حوزه علمیه قم از محضر اساتیدی همچون حاج سید ابوالفضل موسوی تبریزی، استاد ناصر مکارم شیرازی، استاد شیخ جعفر سبحانی، صالحی نجف آبادی، حسین نوری همدانی، فاضل هرندی، صالحی مازندرانی، ستوده و دوزدوزانی و مشکینی استفاده نمود و تفسیر و فقه و اصول و فلسفه و سطوح عالیه و دوره خارج را با موفقیت طی نمود.
او در سال 1354 قیام طلاب جوان حوزه علمیه قم در 15 خرداد در مدرسه فیضیه قم اوج گرفت و حدود 2000 نفر از طلاب در تظاهرات و تحصن قم شرکت نمود که گارد شاهنشاهی و ساواک به مدرسه فیضیه حمله نمود و حدود 500 نفر از طلاب را مورد ضرب و شتم قرار داد و دستگیر نمود.
روحانی فرد به عنوان یکی از محرکین اصلی طلاب در این واقعه، پس از سه ماه مخفی بودن در شهر گرگان توسط ساواک دستگیر و روانه زندان شد و حدود 4 ماه در زندان گرگان بازداشت بود.
او در هنگام اوج گیری انقلاب خونبار اسلامیمان در سال 57 به شهرها و روستاهای کشور مسافرت و مردم را به تظاهرات علیه رژیم دعوت می کرد. وی در تحصن دانشگاه تهران (بهمن 57) شرکت کرد و در جریان استقبال از امام خمینی رهبر کبیر انقلاب همکاری نزدیکی با کمیته استقبال از امام داشت. او تا پیروزی انقلاب از پای ننشت و در این راه فداکاری زیادی نمود تا به آرزویش که بازگشت حضرت امام و سقوط رژیم منحوس پهلوی بود رسید.
پس از پیروزی
او پس از پیروزی انقلاب از طرف جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برای کنترل وضع دینی و سیاسی پادگانها مأموریت یافت و خدمات ذی قیمتی به انقلاب اسلامی نمودند. وی در تأسیس حزب جمهوری اسلامی در کردکوی و گرگان از طرف شهید بهشتی و شهید دکتر باهنر و آیت الله خامنهای مأموریت یافت و در همکاری با نیروهای معتقد به ولایت فقیه کوشش نمود.
او همچنین در کنکور سراسری شرکت کرده و وارد دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده الهیات و معارف اسلامی شدند و مدت دو سال در سنگر دانشگاه فعالیت چشمگیر داشتند و از بنیانگذاران انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد بودند و با گروهکهای چپ و راست به مبارزه جدی برخاستند و تا انقلاب فرهنگی در این سنگر بودند. اما پس از آن ادامه تحصیل داد و موفق به اخذ مدرک لیسانس شد.
شهید روحانی فرد همچنین در مسئولیتهای مختلف فرهنگی و سیاسی و اجرایی منطقه ای (مخصوصا مسئولیت فرمانداری کردکوی و بنیاد شهید این شهرستان) و مسئولیتهای کشوری (بویژه معاونت اداره نهم سیاسی وزارت امور خارجه) قرار گرفت و به چند سفر خارجی جهت رساندن پیام انقلاب اسلامی رفت که بحق خدمات شایان و بیشماری ارائه نمود که آخرین آن معاونت اداره نهم سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی بود .
ذوق و شوق نویسندگی
حجت الاسلام روحانی فرد اشتیاق زیادی به نویسندگی و تحقیق و ترجمه آثار بزرگان داشتند به طوری که از همان آغاز سال 43 شروع به نوشتن مقالاتی دینی و اجتماعی و سیاسی در مطبوعات مذهی آن روز نمودند.
علاوه بر این نامبرده حدود 250 مقاله علمی، سیاسی، مذهبی، اجتماعی و انتقادی نیز در مجلات مذهبی قم و مشهد و تهران چاپ نمودند و چند جلد کتاب نیز به قلم ایشان به نامهای «اسلام در ایالات متحده امریکا و کانادا»، و «کتاب مستضعفین» چاپ و منتشر شده است و چندین اثر تحقیقی ایشان درباره نهضتهای آزادی بخش توسط ساواک کشف و سوزانده شد. وی در این مدت، دیپلم ادبی را به صورت متفرقه در قم اخذ نمود و برای رفتن به دانشگاه آماده شد.
انتشار هفته نامه پیام مستضعفین
شهید روحانی فرد برای مبارزه با عوامل چپ مارکسیست و سلطنت طلب و فئودالیزم و ضد انقلاب در منطقه گرگان و دشت و ترکمن صحرا وارد صحنه شد و با انتشار هفته‌نامه پیام مستضعفین در منطقه گامهای موثری در جهت خنثی نمودن توطئههای آنان برداشت . او کانون فرهنگی اسلامی گرگان و دشت را برای افشای ماهیت کانونهای ضد خلقی بنیان نهاد. همچنین در رادیو گرگان 150 سخنرانی مذهبی و دینی ایراد نمودند.
او با انتشار هفته‌نامه پیام مستضعفین که با توجه به بضاعت مالی اندک و فقدان چاپخانه مناسب در سال 58 در گرگان منتشر می شد، خدمت بزرگ فرهنگی و سیاسی به منطقه نمود. تدوین و انتشار نشریه با همت والای او و با همکاری شهید حجت الاسلام سید محمد طاهر طاهری و آقای مسلم رستمانی و برادرش عابدین روحانی فرد و مخصوصا با صبر و متانت و همراهی همسر گرامیش و جمع دیگری از دوستان انقلابی و متدین آن شهید انجام می شد. نگرش شهید روحانی فرد به رسانه و روزنامه نگاری مبتنی بر احساس تکلیف الهی بود .
در شرایطی که می دید انقلابِ تازه پیروز شدة ایران و نظام نوپای جمهوری اسلامی عرصه تاخت و تاز مطبوعات و رسانه های ضد انقلاب قرار گرفته ، با وجود مشغله های زیاد اجرایی و علمی و سیاسی و مهمتر از آن فقر مالی که داشت ، احساس مسئولیت نمود و برای دفاع از انقلاب اسلامی و آرمانها و خواسته های به حق مردم منطقه و برای ترویج اندیشه های ناب حضرت امام خمینی اقدام به انتشار «هفته نامه پیام مستضعفین» در استان گلستان نمود.
چنانکه از نام این نشریه پیداست نشریه فوق زبان گویای محرومان و مستضعفان جامعه که صاحبان و حافظان و نقش آفرینان اصلی انقلاب اسلامی هستند، بود. او از مطبوعات و رسانه ها بعنوان بلندگوی حقانیت جامعه اسلامی و نقد منصفانه عملکردهای مدیران و ابلاغ و پیگیری خواسته ها و نیازهای منطقی مردم استفاده می کرد.
او در نشریه خود نه دنبال نخبه گرایی بود و نه دنبال سازمان گرایی. یعنی فقط به انعکاس اخبار مسئولان و بزرگان جامعه و دستگاههای دولتی نمی پرداخت، بلکه دینداری و مردمداری در راستای سیاستهای امام- رهبر کبیر انقلاب- و نظام اسلامی محور اصلی برنامه های رسانه ای او بود. او به ترویج دروغ و شبه افکنی نمی پرداخت. بلکه نشریه اش آموزشگاه سیار صداقت و ایمان و اخلاق حرفه ای بود.
این نشریه صرفا یک خبرنامه محلی نبود بلکه به تولید پیامهای رسانه ای برای مخاطبانش اعم از خبر، مصاحبه، و مقاله اهمیت زیادی می داد. عرصه فعالیت او محدود به گرگان نبود بلکه به نقاط زیادی از ایران مخصوصا تهران، قم، مازندران، و مشهد نیز ارتباط داشت و مطالب و مصاحبه هایی از این مناطق منتشر می کرد. حتی در باره مبارزات و خواسته های جنبشهای آزادی بخش مسلمان خارج کشور با نگرش صدور انقلاب نیز گزارش می داد.
روحانی فرد خود درد کشیده‌ی اجتماع در روزگار سیاه طاغوت بود و یک رادمرد روستایی. به همین خاطر در نشریه اش به مشکلات مهم و اساسی منطقه گرگان و دشت خصوصا بحث کشاورزی بسیار اهمیت می داد. حتی برخی از اخبار او توام با تحلیل ارزشی بود و جنبه ارشادی داشت .
در سنگر مسجد
در سال 1363 به همراه وزیر امور خارجه به کشورهای «مالی»و «سنگال» سفر نمود و از 1364/07/9 مسئولیت معاونت اداره نهم سیاسی را در این وزارتخانه را برعهده گرفته، همزمان از طرف جامعه روحانیت مبارز، به عنوان امام جماعت مسجد فرحزاد انتخاب گردید و فعالیت های مذهبی و بسیج توده مردمی به جبهه های جنگ از مسجد جامع فرحزاد شروع شد.
آخرین پرواز
عاقبت حجت الاسلام محمدعلی روحانی فرد در اول اسفند سال 1364 به همراه 50 نفر از مسئولان و کارشناسان کشور مخصوصا آیت الله شیخ فضل الله محلاتی (نماینده امام در سپاه پاسداران) در حالی که عام مناطق جنگی جنوب کشور بود ، هواپیمای مسافری شان توسط جنگنده های عراقی منهدم شد و همگی به شهادت رسیدند.
به این مناسبت حضرت امام خمینی طی پیامی خطاب به ملت ایران و رزمندگان اسلام فرمودند:
«... جنایتکاران عفلقى که در جنگ جبهه ها و بویژه جبهه «فاو» خود را عاجز مىبینند و سراسیمه به هر درى مىزنند و براى نجات خود به هر حشیشى متوسل مىشوند، به جنایت مفتضحانه دیگرى دست زدند که آبروى نداشته آنان را در مجامع جهان آزاد بر باد داد و آن فاجعه هوایى اخیر بود که جمع کثیرى از هموطنان عزیز ما را به شهادت رساندند.
اسلام عزیز و بویژه جهان تشیع در طول تاریخ ، از صدر اسلام تا کنون، سوابق درخشانى در میدانهاى خون و شمشیر داشته و به حکم قرآن کریم و سنت رسول اللَّه- صلى اللَّه علیه و آله و سلم- و سیره ائمه معصومین- علیهم صلوات اللَّه- براى اهداف مقدسه اسلامى و قطع فساد با شمشیر و خون دست به گریبان بوده و فداکاریهاى عظیم در این راه مقدس نموده است و ملت بزرگ ایران به پیروى از اولیاى عظیم الشأن اسلام، این دفاع مقدس را آغاز نموده و در انجام آن و رسیدن به هدفهاى اعلاى قرآنى جان و مال را داوطلبانه فدا کرده و آنچه وظیفه الهى بوده به طور شایسته انجام داده است و بحمد اللَّه تعالى قدمهاى بزرگى در راه شناساندن اسلام الهى و محمدى- صلى اللَّه علیه و آله و سلم- برداشته است.
گرچه وجودهاى عزیز و ارزشمندى را از دست داده است، لکن ارزشهاى بالاتر و والاترى به دست آورده و آن رضاى خداوند متعال است و چه چیز مىتواند از آن بالاتر باشد؟
ملتى که براى رضاى حق تعالى انقلاب کرد و براى ارزشهاى معنوى و انسانى بپاخاسته است، چه باک دارد از شهادت عزیزان و آسیب دیدن نور چشمانش...»
در کلام رهبری
مقام معظم رهبری، آیت الله خامنه ای مدظله‌العالی طی پیامی به خانواده شهید روحانی فرد نوشت:
«شهید عزیز شیخ محمد علی روحانی فرد، روحانیِ مبارزی [است] که زندگی و مرگش در راه خدا و خدمت به انقلاب بود.»
منابع:
1-کتاب استان گلستان در انقلاب اسلامی(دوره سه جلدی)- غلامرضا خارکوهی- موسسه آثار امام تهران
2-کتاب استان گلستان به روایت انقلاب اسلامی- غلامرضا خارکوهی- اداره کل اوقاف
3- کتاب شهید روحانی فَرد، اُسطورة خدمت و مقاومت- غلامرضا خارکوهی – در حال تالیف
4- مقاله زندگی و فعالیتهای مبارزاتی شهید محمدعلی روحانی فرد- غلامرضا خارکوهی- مندرج در کتاب پژوهشنامه انقلاب اسلامی(مجموعه مقالات)- دفتر سوم- خانه کتاب تهران
5-کتاب صحیفه امام- ج19- موسسه آثار امام تهران
6-نشریه انقلاب- شماره 81 و 82 – اسفند سال 88- مدیر مسئول غلامرضا خارکوهی
7-آرشیو اسناد شخصی شهید محمدعلی روحانی فرد