سخنرانی استاد پناهیان -دانشگاه امام صادق (ع) محرم 1395

راز عبور از رنج های زندگی ‌و رسیدن ‌به ‌لذات بندگی

شناسنامه

  • زمان: دهه اول ماه محرم ـ سال 95
  • مکان: تهران ـ مسجد دانشگاه امام صادق(ع)
  • تعداد: 10 جلسه
  • موضوع سخنرانی: راز عبور از رنج های زندگی و رسیدن به لذات بندگی

معرفی بحث:

راه‌های مختلفی برای عبور از رنج‌های زندگی و رسیدن به لذات بندگی وجود دارد. ولی در بین راه‌های مختلف رازی وجود دارد که آن راز مورد غفلت است. اگر چه راههایی مانند افزایش علم، آگاهی و معرفت، پرهیز از حب الدنیا، افزایش ایمان به قیامت، توجه به مرگ، مراجعه به توصیه‌ها و جلسات اخلاقی و ..... نیز می‌توانند برای عبور از رنج‌های زندگی و رسیدن به بالاترین لذت‌های معنوی کمک کنند ولی باز هم یک راز محسوب نمی‌شوند. راز اصلی این بحث «دستور شنیدن» از خداوند متعال است. بررسی این راز سر به مهر، موضوع اصلی این ده جلسه را در دهه اول محرم95 در دانشگاه امام صادق(ع) سامان داده است.

جلسه اول ......

جلسه1(95/07/11): آشنایی با موضوع بحث

 

مدت: 52دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(6.7MB) | متوسط(23.8MB) ]

سه نکته در معرفی بحث

  1. راهبردی و مهم بودن این بحث در کنار جنبه‌های تذکری و تعلیمی
  2. تناسب این بحث با نیازهای امروز
  3. متدینین، مخاطبین اصلی این بحث و رفع سوء تفاهم از غیرمتدینین

دو سؤال محوری مورد بحث

  1. راز عبور از رنج‌های زندگی چیست؟
  2. راه رسیدن به لذت بندگی چیست؟

آشنایی اجمالی با رنج و فلسفه آن

  • تقدیر الهی در مورد قطعی بودن رنج در زندگی انسان  
  • ضرورت آشنایی با رنج برای برخورد منطقی با آن
  • نگاه قرآنی به رنج
  • آیا در مورد رنج، آموزش کافی وجود دارد؟
  • انواع رنج و تکلیف انسان در مورد آنها
  • از رنج به جا، رنجور نشویم

آشنایی اجمالی با لذت و فلسفه آن

  • ما برای لذت آفریده شده‌ایم
  • لذت طلبی در همه انسانها
  • لذت حرام؛ لذتی که کم است و مانع لذات بالاتر است
  • لذت بالا بردن در این دنیا و تأثیر آن بر لذت بردن در آخرت

لذت ارتباط با امام حسین(ع)

  • روضه حضرت مسلم(ع)

 

جلسه دوم .....

جلسه2(95/07/12): آگاهی و عمل؛ دو راه برای کاهش رنج و رسیدن به لذات معنوی

 

مدت: 48دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(6MB) | متوسط(44MB) ]

  • اهمیت راز عبور از رنج‌های زندگی
  • هیچ کسی از رنج کشیدن و لذت‌طلبی مستثنی نیست
  • رنج و لذت را باید مدیریت کرد
  • ضرورت آموزش نحوه مدیریت رنج و لذت
  • به رنج و لذت از بالا نگاه کنیم
  • بندگی، بالاترین لذت‌ها
  • آثار سوء نرسیدن به بالاترین لذت‌ها
  • برخی از راه‌های عبور از رنج‌ها
  • آگاهی؛ اولین راه عبور از رنج‌ها
  • آگاه باشیم که در زندگی قطعاً با رنج‌هایی مواجه می‌شویم
  • تأثیر آگاهی بر کاهش رنج و مدیریت آن
  • اقدام و عمل؛ راه دوم برای کاهش رنج
  • چگونه به لذات برتر برسیم؟
  • آگاهی؛ قدم اول برای رسیدن به لذات معنوی
  • اقدام و عمل؛ راه دوم برای رسیدن به لذات معنوی
    • پیاده‌روی اربعین؛ نمونه‌ای از اقدام برای لذت معنوی
    • دوست داشتن به خاطر خدا

 

جلسه سوم ....

جلسه3(95/07/13): راه‌هایی برای عبور از رنج‌ها و رسیدن به بالاترین لذات

 

مدت: 53دقیقه | دریافت با کیفیت: [پایین(7MB) | متوسط(24MB) ]

  • از بالا نگاه کردن و کلان‌نگری، راهی برای کاهش رنج و رسیدن به لذات معنوی
  • تناسب دین با مدیریت راهبردی
  • نگاه از بالا به رنج و لذت داشته باشیم
  • تعامل صحیح با رنج و لذت در سایه نگاه از بالا
  • نصایح و راه‌هایی برای عبور از رنج‌ها و رسیدن به بالاترین لذات
  • این راه‌ها، «راز» نیستند
  1. پرهیز از حب الدنیا
  2. افزایش ایمان به قیامت
  3. توجه به مرگ
  4. مراجعه به توصیه‌ها و جلسات اخلاقی
  • ملاحظاتی در مورد توصیه‌های اخلاقی و جلسات معنوی
    • برخی با راه‌های اخلاقی، برخورد خوبی ندارند
    • مراقبت باشیم جلسات معنوی در حکم وجدان خفه‌کن نباشد
    • از وضع خودمان راضی نباشیم
    • آیا گریه بر امام حسین(ع) با عث اصلاح فرد و جامعه شده است؟
    • اصلاح جامعه؛ علامت صادقانه بودن گریه بر امام حسین(ع)
    • ضرورت توجه به آثار اجتماعی عزادری
    • ضرورت توجه به جلوه‌های بیرونی عزاداری و دسته‌های عزا
    • اهل اندیشه هم باید اهل هیاهو برای امام حسین(ع) باشند
  • صبر، یکی از راه‌های کاهش رنج

 

جلسه چهارم .

جلسه4(95/07/14): اهمیت آموزش نحوه مدیریت رنج و لذت

 

مدت: 63دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(8MB) | متوسط(29MB) | خوب(58MB)]

  • ضرورت رعایت 7 سال محبت و 7 سال ادب فرزندان برای آمادگی در مدیریت رنج و لذت
  • نقش ویژه مادر در آموزش مدیریت رنج
  • دو راه برای کاهش رنج
  1. برخورد و نگاه صحیح به رنج داشته باشیم
  2. برای کاهش رنج اقدام و عمل داشته باشیم
  • ضعف و کوتاهی نظام آموزش و پرورش در ارائه آموزش‌های ضروری در مورد رنج و حقیقت زندگی
  • تعبیه شدن رنج در طبیعت وجود انسان
  • عدم آموزش نحوه مدیریت رنج و لذت؛ خسارتی غیرقابل جبران
  • ضرورت حضور و فعالیت مذهبی‌ها در آموزش‌های دوران ابتدایی
  • آموزش حقیقت زندگی و مدیریت رنج و لذت؛ مهمترین عرصه فعالیت فرهنگی
  • عدم درک فلسفه زندگی؛ ریشه دین‌گریزی
  • اصلاح نظام تعلیم و تربیت؛ اصلاح اخلاق، رفتار و معنویت جامعه
  • دین نیاز به این همه تبلیغ و موعظه ندارد
  • راز با راه متفاوت است
  • برخی از راه‌های کاهش رنج و افزایش لذات معنوی
  1. کمک به برادر دینی
  2. نیکی به پدر و مادر
  3. صله ارحام
  4. دعا
  5. خوبی و نیکی به دیگران
  6. صدقه و زکات مال
  • مروری بر جایگاه ویژه دعا به عنوان راهی برای کاهش رنج؛ با توجه به کلام حضرت آیت الله بهجت
  • ضرورت دعا برای مؤمنین مظلوم در کشورهای اسلامی
  • وظیفه دعا برای مدافعین حرم 

 

جلسه پنجم ...

جلسه5(95/07/15): اطاعت از دستور؛ راز اصلی برای عبور از رنج‌ زندگی و رسیدن به لذات معنوی

 

مدت: 61دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(8MB) | متوسط(28MB) | خوب(60MB)]

  • برخی از راه‌های رسیدن به لذت‌های عمیق
  1. از بین بردن حسادت
  2. از بین بردن خساست
  3. پرهیز از کفران نعمت
  4. شاکر و شاد بودن
  • مروری بر حالات بندگان شاکر خدا
  • برخی از انواع شکر؛ شکر نعمت‌های عمومی، شکر نعمت‌های همیشگی، شکر به خاطر نعمت دیگران، .....
  • این موارد همگی راه هستند، نه راز
  • نقدی بر برخی از راه‌های کاهش رنج و رسیدن به لذات معنوی
    • اگر کسی راه اصلی را نرود؛ بقیه راه‌ها می‌توانند به جهنم منجر شوند
    • همه راه‌های فرعی ما را به خوب بودن دعوت می‌کنند ولی...
    • مبارزه با هوای نفس هم بدون راه اصلی، یک راه فرعی است
  • ویژگی‌های راه اصلی برای کاهش رنج زندگی و رسیدن به لذات معنوی  
  1. فطرت ما دیرترآن را می‌فهمد
  2. کمتر شناخته و درک می‌شود
  3. اهتمام کمتری به آن می‌شود
  • مسائلی برای تفکر
  1. چرا خداوند دستور می‌دهد، نه برنامه؟
  2. چرا در کنار دستور، جهنم و بهشت را مطرح می‌کند؟
  3. چرا خداوند مانند پزشک نسخه نمی‌دهد، بلکه دستور می‌دهد و توقع اطاعت کردن هم دارد؟
  4. چرا در کنار دستورات الهی، دستور پیامبران هم لازم‌الاجرا شده‌اند؟
  • اطاعت از دستور؛ راز اصلی برای عبور از رنج‌ زندگی و رسیدن به لذات معنوی
  • به دنبال دستور بودن؛ زیباترین فعل انسان
  • ارزش خوب بودن طبق دستور
  • دستور دادن، رابطه اصلی مولا با عبد
  • اطاعت کردن، رابطه اصلی عبد با مولا

انسان سالم، بدون دستور دق می‌کند

دشواری پذیرش دستور برای انسان‌های متکبر

  • دو نمونه‌ از جستجوی دستور در دل‌های پاک و آماده
  1. در طواف و سعی بین صفا و مروه؛ جستجوی دستور به ادعیه و اذکار
  2. در رزمندگان دوران دفاع مقدس؛ جستجوی دستور الهی در رساله‌های عملیه
  • اشتغال به امر و نهی الهی در حدیث عنوان بصری

 

جلسه ششم ...

جلسه6(95/07/16): چرا «خدا» باید «دستور» بدهد؟

 

مدت: 62دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(8MB) | متوسط(29MB) | خوب(57MB)]

  • لذت‌پرست شدن مردم عالم، زمینه‌ای برای بیان حقایق
  • دین، راه بیشتر لذت بردن را نشان می‌دهد
  • «اطاعت از دستور»، راز عبور از رنج و رسیدن به لذت برتر
  • سؤال اول: چرا «خدا» باید دستور بدهد؟ مگر عقل و فطرت نداریم؟

1- قدرت‌های فاسد، عقل و فطرت انسان‌ها را فریب می‌دهند

«پذیرش اکثریت»، یکی از راه‌های فریب خوردن عقل

2- دین فرایند رشد عقل و فطرت انسان را تسریع می‌کند

دین فطرت انسان را رشد می‌دهد تا از همۀ زشتی‌ها متنفر باشد

هرچه فطرت انسان بیدارتر باشد، بیشتر از ظالمان بزرگ متنفر می‌شود

کوتاهی کارگزاران فرهنگی و آموزشی در نشان دادن خباثت دشمنان

3- خدا انسان را آفریده و می‌تواند در مورد انسان نظر بدهد

  • سؤال اول: چرا خدا به‌جای دستور، برنامۀ «پیشنهادی» نمی‌دهد؟

1- خدا ما را دوست دارد

خدا هرکسی را بیشتر دوست داشته باشد بیشتر به او دستور می‌دهد

دستور خدا؛ علامت محبت خدا

2- منیّت انسان فقط با دستور از بین می‌رود

3- گرایش فطری انسان به «عبد بودن و مطیع امر مولا بودن»

 

جلسه هفتم ...

جلسه7(95/07/17): اطاعت، راز خودشکوفایی برای رسیدن به حسّ پرستش و حسّ عبد بودن

 

مدت: 31دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(4MB) | متوسط(14MB) | خوب(28.5MB)]

  • نیاز به خودشکوفایی؛ بالاترین نیاز انسان(بررسی دیدگاه مازلو)
  • مذهبی‌ها بیشتر به خودشکوفایی می‌رسند
  • بندگی خدا و رسیدن به اوج خودشکوفایی
  • تلاش کنیم از درون خود، مطالبی را به دست بیاوریم؛ نه همیشه از راه دیدن و شنیدن
  • دستور پذیرفتن و اجرای آن، لازمه خودشکوفایی
  • دستور چگونه می‌تواند به خودشکوفایی کمک کند؟
  • با اجرای دستور، حس پرستش تقویت می‌شود
    • حس پرستش؛ زیباترین و هیجان‌انگیزترین حسی است که یک انسان می‌تواند تجربه کند
    • بدون اجرای دستور نمی‌توان به حس پرستش رسید
  • آیا بالاتر از حسّ پرستش هم داریم؟
  • حسّ مملوک بودن یا عبد بودن؛ حسّی بالاتر از حسّ پرستش
    • وقتی اطاعت انسان را به اوج خودشکوفایی برساند، حسّ عبودیت پیدا می‌شود
  • دستورات خدا را به نیّتِ عبد شدن اطاعت کنیم، نه به نیّتِ خوب شدن
  • عبد به کجا می‌تواند برسد؟ 

 

جلسه هشتم .

جلسه8(95/07/18): ضرورت عشق و علاقه به دستور عبد بودن

 

مدت: 67دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(9MB) | متوسط(31MB) | خوب(62MB)]

  • آشنایی سؤالی مهم و فراگیر؛ «خدا چرا من را خلق کرد؟»
  • علت دستور دادن خدا چیست؟
  • بررسی فلسفه دستوری بودن دین
  • ضرورت عشق و علاقه به دستورات دین
  • درک فلسفه دستور برای درک شیرینی و حلاوت دینداری
  • مسئلۀ اصلی قرآن، این مسأله است که «خدا باید دستور بدهد»
  • تفاوت عشق به دستور داشتن و عشق به دستور نداشتن
  • روایتی از امام صادق(ع) در مورد تأثیر تفکر بر به دست آوردن محبت خدا
  • سرانجام شوم عاشق دستور نشدن
  • احساس خوب انسان از مولا داشتن
  • عبد بودن، مسؤولیت آفرین است
  • پیوند و رابطه عجیب عبد و مولا
  • آشنایی با زیباترین پیوند عالم
  • رابطه انسان با خالقش را در دستور پذیرفتن جستجو کنیم
  • دستورپذیری و افزایش معرفت

 

جلسه نهم .....

جلسه9(95/07/19): تأثیر دستور پذیرفتن بر قوی و قدرتمند شدن

 

مدت: 76دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(10MB) | متوسط(35MB) ]

  • شباهت و تفاوت یک عارف و یک جوان معمولی در مورد خواسته‌ها و توانمندی‌ها
  • بررسی علت دستور دادن خدا از زاویه‌ خواست‌ها و توانمندی‌ها
  • توانمندی‌ها و خواسته‌های انسان؛ دو استعداد ویژه انسان
  • بعد توانمندی و قدرت در انسان را بیشتر بشناسیم
  • ضرورت افزایش توانمندی انسان
  • توجه به اخلاق و توصیه‌های اخلاقی، باید موجب افزایش قدرت انسان شود
  • تأثیر فرهنگ غرب بر ضعیف شدن انسان
  • ضرورت آموزش در مورد آنچه می‌خواهیم و آنچه می‌توانیم
  • خدا به چه کسانی قدرت می‌دهد؟
  • هر قدر بیشتر برای خواسته‌ها تلاش کنیم، توانایی‌ها کمتر می‌شود
  • معنای توانمند شدن
  • تأکید بزرگان بر ضرورت توانمند شدن انسان
  • روایتی در مورد قدرت و قوّت مؤمن
  • افزایش قدرت مؤمنین در زمان ظهور
  • تأثیر دستور پذیرفتن بر قدرتمند شدن
  • با راه افزایش قدرت آشنا شویم
  • کنترل خواسته‌ها؛ مهمترین افزایش توانمندی‌ها
  • دستور خدا، ریشه خواسته‌های انسانی را از بین می‌برد
  • تناسب دستور خدا با محبت خدا

 

جلسه دهم ....

جلسه10(95/07/20): پذیرفتن دستور ولیّ خدا؛ نشانه صداقت در پذیرفتن دستور خدا

 

مدت: 91دقیقه |دریافت با کیفیت: [پایین(12MB) | متوسط(42MB) ]

  • نقدی بر توصیه‌های اخلاقی صرف
  • اخلاق را جای دین و دستور دین نگذاریم
  • همراهی و تلازم توصیه‌های اخلاقی دین با دستور
  • خوب بودن، عامل ایجاد عبودیت نمی‌شود
  • حس عبودیت فقط با اطاعت کردن از خدا به‌دست می‌آید
  • به جای خوب بودن، دستور پذیرفتن را قرار دهیم
  • به جای من می‌خواهم، دستور پذیرفتن را قرار دهیم
  • تنها خواست اصلی ما: «من می‌خواهم دستور گوش کنم»
  • مثال مربی پینگ پونگ؛ آشنایی با راه بندگی و روش تربیتی خدا
  • تمرین عبد شدن و دستور شنیدن
  • دستور دهنده همان تنظیم کننده مقدرات ما است
  • آشنایی با غایت و نتیجه دستور گوش کردن
  • ضرورت آشنایی فرهنگ جامعه با اهل دستور بودن
  • آشنایی با حقیقت عبودیت
  • عناصر اصلی در حقیقت عبودیت

1- خود را مالک چیزی ندانستن

2- عدم تدبیر عبد برای خودش

3- اشتغال تام به اجرای امر خدا  

  • پذیرفتن دستور ولی خدا؛ نشانه صداقت در پذیرفتن دستور خدا