جزئیات قراردادهای مورد نیاز مساجد+ نمونه‌سند

به گزارش سرویس مسجدخبر پایگاه تخصصی مسجد؛ بارها پیش آمده بین دو شخص حقیقی و حقوقی، قراردادی برای بیع، اجاره و کار تنظیم و امضا می‌شود. چه بسا این قرارداد در بنگاه املاک و با شهادت مشاورین املاک همراه باشد، اما هر قراردادی به صِرف چند امضا و چند ماده و تبصره کامل نیست. به طور معمول کسانی که تصمیم به انعقاد قراردادی می‌گیرند، قصد دارند به آثاری که از آن ناشی می‌شود برسند. رسیدن به نتیجه و آثار قرارداد وابسته به این است که متعاقدین، مفاد آن را به گونه ای تنظیم و تبیین کنند که هیچ گونه ابهامی در آن وجود نداشته باشد. زیرا اگر طرفین ابهاماتی داشته باشند، اختلاف های قراردادی ایجاد می شود و طرفین قرارداد هر کدام در تلاشند تا مواردی که ابهام دارد را به نفع خود تفسیر کنند. قراردادی صحیح به حساب می‌آید که به میزان کافی شفاف و روشن باشد و شرایط و مسائل مختلف را تا جای ممکن پیش‌بینی کند. حال با توجه به آنچه گفته شد، در نظر بگیرید یک طرف قرارداد «مسجد» به عنوان یک شخصیت حقوقی باشد. 

 

دفتر حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد قراردادهایی(۱۰ سند) برای «اجاره با خادم»، «اجاره سالن اجتماعات»، «قرارداد صلح برای مراسم ختم در شبستان مسجد» و «قرارداد کار موقت برای خادم»، «اجاره اموال غیر منقول با حق کسب و پیشه_مستاجرین (فرم ۱ و ۲)»، «اجاره اموال غیر منقول دارای حق سرقفلی_مستاجرین(فرم ۱ و ۲)»، «اجاره اموال غیر منقول، بدون حق کسب و پیشه_مستاجرین (فرم ۱ و ۲)»، تنظیم نموده است که کارگزاران مسجد می‌توانند با بهره‌گیری از آنها در امور ذکر شده، از بوجود آمدن مشکلاتی که گاهی به شأن مسجد آسیب می‌زند و یا حقوق آن را تضییع می‌کنند، تا حد زیادی جلوگیری نماید. 

در ادامه، گفتگوی مسجدخبر را با حجت الاسلام و المسلمین علی سعیدیان مدیر دفتر حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد در رابطه با دلیل تنظیم این اسناد و جزئیات استفاده از آنها، می‌خوانید.

 

 

در وهله اول هدف از تنظیم این اسناد، این است که؛ «صرفه و صلاح یک موقوفه» در قراردادها مورد توجه قرار بگیرد.

قراردادهایی که دفتر حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد برای مساجد تنظیم نموده، چند گونه هستند. شش تیپ از آنها برای رقبات مسجد تنظیم شده‌اند. رقباتی که ممکن است، توسط امام جماعت، اعضای هیئت امنا، متولی و یا امین موقوفه به صورت اجاره واگذار شوند. از آنجا که مسجد دارای شخصیت حقوقی مستقل است، باید اشخاص و یا نهادهایی مثل امام جماعت، متولی، امین موقوفات، اعضای هیئت امنای مسجد، سازمان اوقاف، مرکز رسیدگی امور مساجد، و همه کسانی که حکم امین موقوفه هستند، در هنگام عقد یک قرارداد برای رقبات، صرفه و صلاح موقوفه را رعایت نمایند.

طبق قانون شرع، وظیفه امین موقوفه حفظ و حراست از اموال وقفی است. لذا باید طوری تدبیر شود که «غبطه وقف» مراعات شود. به عنوان مثال؛ در بحث اجاره رقبات، هنگام عقد قرارداد باید صرفه و صلاح موقوفه در نظر گرفت. 

 

باید نسبت به قوانین و مسائل مرتبط با موقوفات اشراف داشت.

 

متأسفانه اعضای محترم هیئت امنا و ائمه محترم مساجد اشراف کاملی نسبت به این قوانین ندارند و برای عقد قرارداد به بنگاه‌ها و دفاتر مشاورین املاک مراجعه می کنند. مشاورین املاک چون ذی نفع هستند و از دو طرف معامله مبالغی را دریافت می‌کنند ممکن است به هیچ وجه به صرفه و صلاح مسجد نیاندیشند. از طرفی امضای بنگاه ومشاورین بعنوان شاهد مورد پذیرش نمی‌باشد.

 

با در نظر گرفتن این موارد و برای به حداقل رساندن پرونده‌های مختلفی که در محاکم قضایی و شبه قضایی برای رقبات مسجد تشکیل شده، دفتر حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد بر آن شد تا نمونه قراردادهایی را برای اجاره رقبات مساجد تنظیم نماید.

 

 

 

گاهی اوقات مستاجرینی دارای سرقفلی هستند، صرف نظر از اینکه آیا موقوفه طبق ضوابط قانونی به آنها واگذار شده یا خیر، چند موضوع در ارتباط با قرارداد اجاره باید مدنظر قرار بگیرد.

 

مستاجرینی وجود دارند که دارای حق سرقفلی و حق کسب و پیشه هستند، یعنی قبل از مهرماه سال ۷۶ مستاجر رقبات مسجد بودند و اکنون ممکن است از تخلیه سر باز می‌زنند و مدعی شوند؛ حق کسب و پیشه دارند و حتی اجاره‌بها را نیز به درستی پرداخت نکنند.

 

کارگزاران مسجد هم فکر می‌کنند چون این دسته از مستاجرین دارای حق سرقفلی و کسب و پیشه هستند، راه‌کار مقابله قانونی با آنها وجود ندارد.

ب

ا توجه به این موضوع؛ ما در دفتر حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد، یک تیپ قرارداد برای مستاجرینی که دارای حق سرقفلی  و یا حق کسب و پیشه هستند، با ساختاری منطبق با قوانین موضوعه و رعایت صرفه و صلاح مسجد تنظیم نمودیم که موارد مهمی در آنها لحاظ شده است. با عقد این قرارداد مستاجر ملزم می‌شود مفادی که در قرارداد است را رعایت نماید.

 

برای مستاجرینی هم که دارای حق سرقفلی و حق کسب و پیشه نیستند، طبق قانون موجر و مستاجر مصوب سال ۷۶، یک اجاره‌نامه تنظیم شده است. چون موجر در این قرارداد مسجد است و یک شخصیت حقوقی است، قرارداد طوری تنظیم شده که صرفه و صلاح مسجد در اولویت باشد.

 

اگر مستاجر ضوابط این قرارداده و اخلاقیات و شئونات را در محل کارش رعایت ننماید، مال الاجاره پرداخت نکند و یا تغییر شغل دهد و موجبات نارضایتی کارگزاران مسجد و مردم را به وجود آورد، موجر می‌تواند با استفاده از مفاد این قرارداد به حقش برسد و از تضییع حقوقش جلوگیری کند.

 

 

یک تیپ قرارداد برای اسکان خادم تنظیم شده است. گاهی اختلافاتی بین کارگزاران مسجد اعم از هیئت امنا و امام جماعت با خادم در رابطه با اسکان وی بوجود می‌آید. چون خدام مساجد طبق قانون کار مصوبه هیئت وزیران از ۸ ماده قانون کار مستثناء هستند، معمولاً اختلافاتی پیش می‌آید و خادم به محاکم قضایی و یا اداره کار مراجعه می‌کند و در همان ابتدا، مسجد به پرداخت مبالغی که طبق قانون به عنوان حقوق خادم در نظر گرفته شده،  محکوم می شود.

 

یکی از این موارد میزان «حق السعی» است. «حق السعی» مبلغی است که قرار است از طرف مسجد به خادم پرداخت شود. بسیاری از ارکان محترم مسجد اطلاع ندارند که خادم طبق قانون کار مستثنی است و طبق مصوبه هیئت وزیران هر ۵ سال به 5 سال تمدید می‌شود و هنوز هم به قوت خود باقی است.

 

«حق السعی» طبق ماده ۳۴ به کلیه مجموع دریافتی‌های یک کارگر که بر اساس قرارداد کار، مانند؛ مـزد یـا حقـوق کمک عائله‌ مندی، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، هزینه‌ های مربوط به مسکن، سود سالانه سازمان، پاداش افزایش تولید سازمان، خواروبار و نظایر آن گفته می‌شود.

 

قرارداد «کار موقت برای خادم» به نحوی تنظیم شده که این قوانین و 8 ماده قانونی که طبق قانون کار برای خدام مستثناست در آن لحاظ شده و ما آن را در اختیار مساجد قرار داده‌ایم.

 

توصیه مرکز رسیدگی به امور مساجد، دفتر حقوقی و ریاست آن در همه جلسات آموزشی به کارگزاران مسجد به‌خصوص امام جماعت این بوده که تلاش کنید که حداقل رفاهیات برای خادمین فراهم شود و هرقدر که ممکن است حقوق آن‌ها را افزایش دهید. چون بالاخره این‌ها عضوی از جامعه‌اسلامی و از خدمتگزاران خانه‌های خدا هستند.

 

این قراردادها طوری تنظیم شده که اگر خادم مسجدی قوانین را مراعات نکرد و مسائلی پیش آورد، طبق قانون بتوان مسأله را حل نمود. 

 

گاهی اوقات ممکن است خادمی از مسجد می‌رود ولی محلی که برای اسکان در اختیارش قرار گرفته بود را تخلیه نمی‌کند. لذا یک قرارداد برای «کار خادم» و یک قرارداد برای «اسکان خادم» در نظر گرفته شده است. 

 

 

مساجد محل رجوع مردم هستند. گاهی بین مردم عزیز و ارکان مسجد در شیوه و زمان انجام مراسمات مشکلاتی به وجود می‌آید. 

 

مثلاً گاهاً برخی از کارگزاران مسجد، شبستان مسجد که اصلاً قابلیت اجاره دادن ندارد را اجاره می‌دهند و برای انجام مراسم نرخ تعیین می‌کنند. که این امر اشتباه است.

 

توصیه مرکز امور رسیدگی به مساجد همواره این است که مردم به مسجد بیایند. به هر حال مسجد مرکز تبلیغ دین اسلام است. این همه هزینه می‌شود که مردم به مسجد بیایند. مسجد می‌خواهد مردم را با دین و احکام شرعی و عقاید اسلامی آشنا کند. اما گاهی وقت ها می بینیم به خاطر عدم اطلاع از قوانین و برخورد سلیقه‌ای کاملاً برعکس می‌شود.

 

به عنوان مثال؛ مدرسه‌ای هم جوار مسجد می‌خواهد جشن تکلیف دانش‌آموزانش را در مسجد برگزار کند. بعضی از اعضای هیئت امنا اظهار داشتند؛ برای برگزاری این جشن باید مبلغی پول به مسجد بدهید. و یا گاهی بدون حضور عالم، مجالسی در مساجد برگزار می شود که شان مسجد در آنها رعایت نمی‌شود و یا افرادی با اشکال مختلف، گاها بدون حجاب شرعی، حتی مکشفه، داخل مسجد می‌شوند که اینها نیز مشکلاتی را در پی دارند.

 

 

نسبت به بحث قرارداد برای شبستان مسجد، دفتر حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد، برای شبستان مسجد قرارداد اجاره تنظیم ننموده است، بلکه یک قرارداد صلح مستندا به مفاد 760،754،753،752،223،220،219،210،10، قانون مدنی نسبت به اهلیت در معامله تنظیم شده است.

 

حفظ شأن و قداست مسجد، رعایت احکام شرعی و اصول و ضوابط نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مد نظر ما در این قرار بوده است. 

در این قراردادِ صلح، ائمه جماعت و کارگزاران مسجد از کسانی که قدرت پرداخت ندارند، نباید مبلغی طلب نمایند.

 

به عنوان مثال؛ شخصی هر سال در خانه اش مراسم روضه برگزار می‌کند و حالا می خواهد این مراسم را در مسجد برگزار کند و یا سفره احسان  و مراسم ختم دارد، اینها مراسمات خود را به مسجد بیاورند. حال چه به مسجد کمک کنند یا نکنند. در این قرارداد الزام به پرداخت وجه وجود ندارد.

عمده مواردی که در متن این قرارداد لحاظ شده، برای حفظ شأن، حرمت و قداست مسجد و نظام جمهوری اسلامی است. لذا اگر کسی خطا کرد باید طبق این قرارداد جوابگو باشد و بتوان با خاطی برخورد قانونی و مناسبی انجام داد.

 

هدف این قرارداد این است که مردم عزیز به راحتی برنامه‌های معنوی خود را به مسجد بیاورند. مدارس نیز جشن تکلیف دانش‌آموزان را در مدارس برگزار کنند ولی به مفاد این قرارداد پایبند باشند.

 

بعضی از مساجد سالن های جداگانه ای خارج از شبستان خود دارند، ما برای به حداقل رساندن مشکلات در این مکان‌ها، قراردادی را مطابق با شرع و قانون جمهوری اسلامی ایران مستند به مفاد، 473،484،490،499،469،466،223،219،210،10 تنظیم نموده‌ایم.

 

این قرارداد طوری تنظیم شده که وقتی شخصی می‌خواهد برای ساعاتی سالن را اجاره نماید، شأن و حرمت مسجد را به لحاظ سیاسی، عرفی و شرعی رعایت نماید.

 

طبق این قرارداد، اجاره‌کنندگان مجاز نیستند از آلات لهو و لعب؛ ساز و دهل و غیره استفاده کنند. افراد نباید بدون حجاب شرعی وارد سالن شوند. پیش‌بینی شده در این قرارداد، اگر کسی تخلف کرد به چه شکلی عمل شود تا مشکلات کمتر شود و اگر خدایی ناکرده با تذکر و اخطار شفاهی حل نشد و کار به مراجع قضایی کشید، دست مساجد برای احقاق حقوق قانونی باز باشد.