به گزارش سرویس مسجد پژوه پایگاه تخصصی مسجد؛ دهه کرامت اگر چه افتتاحیه‌ای مانند سالروز میلاد فرخنده حضرت کریمه اهل بیت (س) و البته اختتامیه‌ای مانند سالروز طلوع نورانی حضرت علی بن موسی الرضا (ع) دارد؛ اما در اواسط این دهه هم مناسبت‌های مختلفی به چشم می‌خورد که یکی از آنها مربوط به امروز، یعنی پنجم ذیقعده و روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه، با شعار «امامزادگان علیهم‌السلام و بقاع متبرکه؛ آرامش بخش جان‌ها (۱۴۰۲)» است. همچنین این روز مصادف است با روز بزرگداشت حضرت صالح بن موسی الکاظم (ع) که به همین مناسبت، یادداشتی با موضوع منزلت و جایگاه این فرزند صالح امام موسی الکاظم (ع)، تقدیم نگاهتان می‌شود.
صالح خلف
حضرت صالح بن موسی الکاظم (ع) فرزند بلافصل امام هفتم شیعیان و برادر گرامی حضرت امام رضا (ع) و حضرت فاطمه معصومه (ع) است. بر اساس تقسیم بندی باقر قرشی نویسنده کتاب حیاة الامام موسی بن جعفر علیه السلام، آخرین فرزند پسری که برای امام موسی بن جعفر نام (ع) برده است، جناب صالح بن موسی (ع) است.
آخرین فرزند پسر امام موسی کاظم (ع) که به صفت شجاعت مشهور بوده است. او نیز در شجره نامه امام کاظم (ع) جای دارد و فرزند بلافصل ایشان است. در تجریش وفات یافته است و قبر او زیارتگاه همگان است و بنایی بر مزار شریف ایشان ساخته شده است.
صالح شهید
آن حضرت از جمله سادات عالی رتبه و از امامزادگان صحیح النسبی است که پس از توطئه مامون عباسی در فراخواندن امام رضا (ع) به مرو، با دستور امام رضا (ع) و با چند هدف از جمله دیدار با مردم و شیعیان و همچنین دیدار و زیارت امام رضا (ع) و با همراهی حدود ۱۰۰ نفر از شیعیان و دوستداران امام رضا (ع)، از مدینه به سمت خراسان حرکت می‌کنند که در راه گذر از دشت بزرگ ساوجبلاغ -که در آن روزگار از مناطق ری و در راه عراق به مرو قرار داشته است-، دچار شبیخون دشمنان شده و شماری به شهادت می‌رسند و گروهی متواری می‌‌شوند.
از جمله افرادی که در این تعقیب و گریز به شهادت می‌رسند، حضرت صالح بن موسی الکاظم (ع) است که مردم و علاقه‌مندان به خاندان عصمت و طهارت، پس از این واقعه جانسوز، پیکر مطهر ایشان را در همان منطقه و در کنار درختی کهنسال به خاک می‌سپارند که امروزه با نام بارگاه امامزاده صالح در منطقه تجریش تهران، زیارتگاه مومنین و مومنات و یکی از باشکوه‌ترین و مشهورترین امامزاده‌های ایران اسلامی و از شلوغ‌ترین و پر مراجعه‌ترین زیارتگاه‌های پایتخت است.
چرا نذر نمک؟
می‌گویند درگذشته‌های دور و به دلیل عدم دسترسی به وسیله نقلیه و صعب العبور بودن تجریش در زمستان، زائران آن مکان مقدس، با خود نمک می‌آوردند و در مسیر می‌پاشیدند تا راه را برای خود و دیگر زائران باز کنند که از آن تاریخ به بعد، نمک هم جزو نذریات آن بقعه شد و زائرانی که استطاعت مالی نداشته و ندارند، نمک را نذر امامزاده صالح (ع) می‌کنند.
باید گفت بنای اولیه و اصلی بقعه و بارگاه این برادر بزرگوار حضرت معصومه(س)، در قرن پنجم هجری قمری ساخته شده است که البته چند بار توسط دشمنان و معاندان اهل بیت و حتی یک‌بار در زمان حمله مغول، ویران شد؛ اما دوباره با همت مریدان و شیعیان اهل بیت (ع) تجدید بنا شد و در زمان صفویه هم به وسعت این امامزاده افزوده شد.
همچنین در داخل حریم وسیع امامزاده، صندوقی چوبین وجود دارد که متعلق به دوران صفویه یا افشاریه است و بسیار جلب توجه می‌کند.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی
این بارگاه منور پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی هم، وسعت بیشتری یافت و گنبد بزرگتری هم برای آن ساخته شد و همچنین دو گلدسته هم از دهه ۸۰ به بعد، به صحن آن اضافه شده است.
لازم به ذکر است که از شاخصه‌های این امامزاده واجب التعظیم، حضور فراوان دختران جوان به عنوان زائر در این مکان مقدس است که بارگاه برادر حضرت معصومه (س) را برای طلب حاجتشان بر می‌گزینند و با اهدای نان و پنیر و سبزی و یا خرما و یا نذر نمک، آن حضرت را واسطه خود و خدا قرار می‌دهند تا ان شاء الله به خواسته‌های خود دست یابند.
چنین بود که جمعی از خاندان حضرت ثامن الحجج (ع) شامل تعداد زیادی از خواهران و برادران آن حضرت و همچنین تعدادی از دوستداران و شیعیان اهل بیت (ع)، از مدینه به سمت مرو حرکت کردند که به گواهی تاریخ، در ابتدای مسیر با هم بودند و پس از ورود به ایران، در قالب کاروان‌های مختلف و در مسیرهای متنوع، به سوی مرو حرکت کردند تا هم دیدار بیشتری با عموم مردم داشته باشند و هم احتمال دسترسی دشمنان به همه آنان کمتر شود. اینگونه بود که حضرت معصومه (س) به ساوه آمد و سپس راهی قم شد و حضرت صالح بن موسی (ع) هم مسیر ری و دشت ساوجبلاغ را در پیش گرفت. البته این احتمال هم داده شده است که دلیل جدایی افراد حاضر در کاروان برادران و خواهران امام رضا (ع)، حمله‌های متعدد دشمنان به آنها بوده است که عملا موجب متفرق شدن آنان شده است.
چنین بود که با سنگدلی حاکمان عباسی در ایران، بسیاری از خواهران و برادران امام رضا (ع) در ایران مورد تعقیب قرار گرفتند و در سفر به مرو، رحلت کردند یا به شهادت رسیدند که با همت برخی از دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، امامزاده‌های متعددی از خاندان حضرت موسی بن جعفر (ع) و از خواهران و برادران امام رضا (ع) در ایران بنا شد که حرم مطهر حضرت معصومه (س) در قم، حرم مطهر حضرت احمد بن موسی(ع) در شیراز و حرم مطهر حضرت صالح بن موسی (ع) در تهران از آن جمله است.
امامزاده صالح در تجریش و اردبیل
گفته می‌شود که سر این امام زاده در این آرامگاه مدفون است و بدن وی نیز در آرامگاهی با نام مشابه (واقع در میدان عالی قاپو اردبیل) آرمیده است. به این صورت که طبق اسناد موجود در کتب تاریخی علم انساب این امامزاده در اردبیل می‌زیسته است که پس از شهادت سر مبارک ایشان از تن جدا و برای حاکم ری فرستاده می‌شود و شیعیان و دوستداران خاندان عصمت و طهارت سر مبارک این امامزاده را در روستایی نزدیک ری (میدان تجریش امروزی) به خاک سپرده و اکنون این امامزاده دارای دو زیارتگاه است.
انتهای پیام/