به گزارش سرویس مسجدخبر پایگاه تخصصی مسجد؛ مسجد حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در بلوار فردوس به امامت حجت الاسلام یاسر تک فلاح یکی از مساجد فعال در غرب تهران است. این امام جماعت جوان در بکارگیری نیروهای جوان در مسجد بسیار موفق عمل کرده و روش مدیریتی مبتکرانه ای را در این امر به کار گرفته است. در ادامه نحوه ی جذب و مشارکت نوجوانان و جوانان در امور مختلف مسجد را در گفت و گوی ایشان با پایگاه تخصصی مسجد می خوانیم.
علت حضور مثال زدنی نوجوانان در برنمامه های مسجد حضرت زینب سلام‌الله‌علیها چیست؟
ما در مسجد حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، یک مثلث تشکیل داده‌ایم که به گسترش و افزایش کیفیت فعالیت‌های مسجد کمک قابل توجهی نموده است. این مثلث از سه بخش «مسجد، هیأت و بسیج» تشکیل شده است.
تمامی برنامه‌های فرهنگی که در شورای فرهنگی مسجد تصویب می‌شوند، با این ترکیب اجرایی می‌شوند. ویژگی این ترکیب، حضور پرشور جوانان در برنامه‌های مسجد است. از طرفی هیأت که خود نهاد پرطرفداری در بین نوجوانان و جوانان محله به حساب می‌آید، در سایر فعالیت های مسجد نیز مشارکت دارد.
معمولا ایده‌ها در شورای فرهنگی مطرح می‌شوند و پس از تصویب و تخصیص بودجه، توسط بچه‌های هیأت و بسیج اجرایی می‌شوند.
به عنوان مثال؛ اگر بخواهم برنامه‌های محرم گذشته را به عنوان یک شاخصه مطرح نمایم؛ تمامی هزینه ی غذای نذری؛ که حدود ۱۳ روز در مسجد توزیع می‌شد، توسط بچه‌های هیأت و ارتباطاتی که با بانیان و خیرین داشتند، تهیه شد. معمولاً افرادی که به عنوان سخنران دعوت می‌شوند و یا اشخاصی که برای گزارش گرفتن و یا کارهای فرهنگی دیگر به مسجد ما می‌آیند، این ترکیب اجرایی برایشان جالب توجه است.
عموماً هیأت‌ها علاقه دارند خارج از مسجد فعالیت کنند، اما ما تلاش خود را کردیم و طوری طراحی و برنامه‌ریزی نمودیم که کلیه برنامه‌های هیأت در داخل مسجد اجرا شود. معمولاً حضور پررنگ هیأت در برنامه‌های مسجد حضرت زینب سلام الله علیها زبانزد است و به خصوص مدعووین ما در مراسمات و برنامه‌های مختلف، آن را ابراز می‌کنند.
البته در کنارِ حضور پرشور، خلاقیت هم وجود دارد. مثلاً؛ پذیرایی‌های ما از چای‌های مختلف گیاهی گرفته تا قهوه در ظروف متناسب با پذیرایی و البته با طراحی ویژه و متفاوتی است. این پذیرایی شکل جذابی دارد و طرفدارانش هم زیاد است. اینکه چه ظرفی و چه نوشیدنی‌ای برای پذیرایی استفاده شود و همچنین تنوع و نوآوری در آنها، همه ایده ی نوجوانان مسجد است و نتیجه ی خلاقیت آنهاست. همچنین ما پذیرایی‌های دیگری مثل ساندویچ فلافل و سیب‌زمینی و هرآنچه که بین نوجوانان محبوب است، داریم، که البته آن هم نوآوری و ابتکار همین نوجوانان خوش ذوق مسجد ماست.
معمولا برنامه‌ریزی برای مناسبت ها در مسجد شما به شکل است؟
ما چند مناسبت را به طور «خاص» مدنظر قرار می‌دهیم و برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای آنها انجام می‌دهیم.
در این امر برای با شکوه‌تر برگزار شدن مراسم، از نهادهای مختلف نیز کمک می‌گیریم. به عنوان مثال؛ در ایام جشن عید غدیر خم، با شهرداری و سرای محله هماهنگ کردیم.
البته معمولاً کمک خاصی از جانب آنها صورت نمی‌گیرد! با این حال ما برای برگزاری جشن عید غدیر درخواست ۷۰۰ عدد صندلی از آنها داشتیم، که با جواب منفی آنها روبرو شدیم. کمی نسبت به جواب آنها گله داشتیم. اما به هر حال، با اصرار و پیگیری ۶۰۰ صندلی به برنامه ی ما اختصاص دادند و ما هم از آنها دعوت کردیم که در مراسم جشن غدیر حضور داشته باشند. وقتی صندلی‌ها چیده شد و جمعیت در جشن حاضر شدند، مسئولان مذکور اعتراف کردند که ما فکر نمی‌کردیم این همه صندلی پُر شود. حتی خودشان از مراسم جشن غدیر عکس تهیه کردند. در این مراسم، برنامه اطعام غدیر را هم داشتیم.
معمولا در مساجد بار کارهای فرهنگی بر دوش ائمه جماعت است. اما، خوشبختانه در مسجد حضرت زینب سلام الله علیها با توجه به مثلثی که گفته شد؛ اعضای بسیج، بچه‌های هیأت و اهالی مسجد، برنامه‌ها را پیش می‌برند و هر سال هم ایده‌های خود را برای هرچه بهتر برگزار شدن این مراسمات ارائه می‌دهند.
یکی از مزایای قابل توجه و مهم اجرای برنامه‌های مسجد با این ترکیب، کنار هم قرار گرفتن اعضای بسیج و هیأت در کنار نمازگزاران و بزرگترهای مسجد است.
اسم هیأت و بسیج را هم لطفاً بفرمائید.
هیأت مسجد ما عشاق الزینبسلام‌الله‌علیها نام دارد و پایگاه بسیج مسجد هم به نام نامی شهید چمران مزین شده است.
در ایام محرم بچه ها متکفل هزینه پذیرایی هستند و مسجد برای این امر هیچ هزینه‌ای نمی‌کند. آنها تمام و کمال مسئولیت تهیه غذا را به عهده می‌گیرند که بخشی از مبلغ آن را خودشان و بخشی دیگر را بانیان برعهده دارند. سال گذشته برای این امر یک میلیاردو دویست میلیون تومان هزینه شد که تمام این مبلغ با همت بچه‌های هیأت جمع آوری شد. مسجد در برخی موارد برنامه اطعام دارد ولی به طور کلی اطعام تمامی مراسم ها را هیأت برعهده دارد.
در دوران همه‌گیری کرونا هم این بچه‌ها (بسیج ـ هیأت ـ مسجد)، با هماهنگی یکدیگر از روز اول از ضدعفونی معابر تا تهیه بسته‌های بهداشتی و یا معیشتی برای خانواده‌های بیمار در صحنه حضور داشتند. برنامه‌های فرهنگی هم با تلاش این مثلث و البته در چارچوب پروتکل‌های بهداشتی و محدودیت‌های آن زمان برگزار می‌شد.
شما به عنوان یک امام جماعت چگونه نیروی هیأت و بسیج را برای ارتقاء فعالیت های مسجد به خدمت گرفتید؟
ما در مدیریت مسجد دو رویه داریم. رویه اول این است که امام جماعت فعال باشد و در واقع خودش میدان‌دار باشد، که در این صورت بیشتر کارها را باید خودش انجام دهد و مدیریت مسجد برایش سخت می‌شود.
رویه ی دیگر این است که امام جماعت از ظرفیت‌های موجود در مسجد بهره ببرد. نهادها و سازمانها یک سری ظرفیت دارند که امام جماعت بایستی آنها را برای انجام فعالیت‌های مسجد دخیل نماید. در مسجد ما وقتی قرار شد صندوق قرض الحسنه راه‌اندازی شود در ابتدا تفاهم‌نامه‌‍‌ای با بانک رسالت منعقد نمودیم و با همکاری آنها صندوق را راه اندازی نمودیم. اکنون هم با کمیته امداد خمینی رضوان‌الله‌علیه قرارداد داریم و از تجربه آنها در این امر استفاده می‌نماییم. هر نهاد و ارگانی یک ظرفیتی دارد که می‌تواند برای مسجد به خدمت گرفته شود.
به عنوان مثال؛ هیأت و بسیج هرکدام ظرفیت خاص خود را دارند. این دو علاوه بر ظرفیت‌های سازمانی خود، نیروهای فعال و جوانی دارند که می‌توانند در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مسجد نقش موثری داشته باشند.
ما فضا را برای استفاده از نیروهای جوان بسیجی فراهم کرده‌ایم و به آنها میدان می‌دهیم، آنها ایده‌های خود را مطرح می‌کنند و ما نیز از آنها حمایت می‌کنیم و در نهایت در کنار همدیگر کارها را پیش می‌بریم.
در واقع کار ما مدیریت وظایف و کارهایی است که این جوانان انجام می‌دهند و مهمتر از همه جمع کردن آنها در کنار همدیگر است.
در مورد سایر ارگان‌ها و نهادها نیز همین سیاست را داریم. به عنوان مثال؛ در ایام محرم برای نصب بنرها از شهرداری کمک گرفتیم و به آنها هم گفتیم می‌توانیم آرم شما را در پایین بنرها قرار دهیم. چون بحث ما با سازمانها اصلأ آرم نیست. همچنین از آتش نشانی و پلیس هم برای حفظ امنیت کمک گرفتیم. معمولاً پلیس، شهرداری و آتش نشانی به طور داوطلبانه در برنامه‌ها در کنار ما هستند و معمولاً با برپایی میز خدمت پاسخگوی سوالات مردم نیز هستند.
معمولاً اینطور مرسوم است که در مساجد معمولاً بزرگترها کارها را انجام می‌دهند. اما در مسجد حضرت زینب سلام الله علیها از کودک ۵ ساله تا بزرگترها در انجام کارها همکاری می‌کنند. نوجوان‌ها و جوان‌ها در طول سال ایده‌های خود را مطرح می‌کنند و اگر قرار باشد بودجه ای به آن کار اختصاص داده شود، در مورد آن بحث و گفتگو می‌شود و در نهایت، در صورت تایید، به دست خودشان اجرایی می‌شود. در مسجد ما معمولاً همه مسئولیت دارند. ما فقط حدود ۷۰ مسئولیت در هیأت، بین نوجوانان تقسیم کردیم.
بر اساس تجربه‌ای که در این مدل از کار کردن به دست آورده‌ام، باید بگویم؛ ما بایستی بِستری را برای نسل جوان آماده کنیم که آنها در این بِستر آزمون و خطا داشته باشند و تجربه کسب کنند. ما فقط کارها را مدیریت کنیم. به این معنا که اگر جایی نیاز به مشاوره دارند مشاوره دهیم و اگر نیاز است مانعی را از سر راهشان برداریم، این کار را انجام دهیم. اگر نیاز به کمک و همدلی داشتند در کنارشان باشیم، تا آنها یاد بگیرند، رشد کنند و برنامه‌ریزی نمایند.
در مسجد ما جوان‌ها صفر تا صد کارها انجام می‌دهند. از کارشان مستند تهیه می‌کنند و در کانال‌های خودشان تبلیغ هم می‌کنند.
ما در مسجد حضرت زینب سلام الله علیها در مسائل مختلف نظر نوجوانان را جویا می‌شویم. در امور مختلف ایده‌های آنها را می‌شنویم. به عنوان مثال؛ پذیرایی چای و نوشیدنی نوع آن و اینکه در چه ظرفی و با چه شکلی انجام شود، معمولاً با نظرات آنهاست. پس از مشورت و تصمیم نهایی، تیم مخصوص آن کار، این امور را به شکلی که تصویب شده پیگیری می‌کنند.
من اعتقاد دارم؛ اگر قرار باشد مسجد همه کارها را انجام دهد، خیلی اتفاق خوبی رقم نخواهد خورد! بلکه مسجد باید زمینه را طوری فراهم کند که جوان‌ها خودشان داوطلبانه و از روی اشتیاق برای گرفتن مسئولیت و انجام کار به مسجد بیایند. طبیعتاً وقتی نوجوانان بدانند زمینه و بِستر فعالیت در مسجد وجود دارد و امام جماعت و بزرگترها علاقمند به همکاری آنها هستند، آنها نیز از پذیرفتن مسئولیت و انجام امور استقبال می‌کنند.
یکی دیگر از زمینه‌هایی که نوجوانان خودشان مسئولیت کامل آن را بر عهده دارند، تعیین مکبر و موذن است. از برگزاری دوره آموزشی مکبری گرفته تا تعیین مکبر در روزها و وعده‌های مختلف بر عهده گروهی است که آن هم از همین نوجوانان مسجد هستند.
خواهران هم فعالیت‌هایشان به همین سبک در مسجد انجام می‌شود؟
بسیج خواهران هم ظرفیت خاص خودش را دارد و در فضاهای آموزشی بسیار فعالیت گسترده و موثری دارند. به عنوان مثال؛ در بحث تبلیغ، رویکرد متفاوتی دارند که در نوع خودش کم نظیر است.
معمولاً در امور تبلیغی تلاش ما بر این است که علاقه و دغدغه ی نوجوانان مد نظر قرار گیرد. در منطقه ما هنر تئاتر طرفداران زیادی دارد. در این زمینه دختران مسجد ما ید طولایی دارد و هم در سپاه و هم در آموزش و پرورش رتبه‌های خوبی کسب نموده اند. این گروه به همت بانوان جوان مسجد با نام «تئاتر مهنا» فعالیت می‌کند که در حوزه تبلیغ نقش بسیار مهمی دارد. در حوزه سرود نیز به همین منوال است.
همچنین در بحث مهدویت، هم در بخش تربیت مربی و هم در زمینه ترویج فرهنگ مهدویت، دوره هایی بسیاری در مسجد به صورت منظم برگزار می‌شود. برای دوره‌های تربیت مربی، از اساتید مجربِ این حوزه در قم بهره می‌بریم.
بانوان جوان مسجد ما همچنین مسئولیت مهد قرآنِ مسجد را به عهده دارند و در کلیه مراسماتی در مسجد برگزار می‌شود و همچنین نمازهای مغرب و عشا، آنها حین نگه داشتن بچه‌ها، آموزش قرآن را نیز به آنها ارائه می‌دهند. این مسئله باعث شده بزرگترها از برنامه‌های مسجد به خوبی بهره‌مند شوند و کودکان نیز حین بازی و سرگرمی از آموزش قرآن بهره ببرند.
برنامه مسجد شما در رابطه با جهاد تبیین چگونه است؟
ما در مسجد حضرت زینب سلام الله علیها «جهاد تبیین» را از اولویت‌های خود قرار داده‌ایم و چشم‌انداز و برنامه‌های راهبردی به مدت ۵ یا ۳ سال، با محوریت «جهاد تبیین» ترسیم نموده‌ایم.
در زمان کرونا نیز چنین چشم اندازی ترسیم نمودیم. همانطور که همه می‌دانند مسجد ما در زمینه ی طب سنتی و اسلامی هم در زمینه آموزش و هم در ارائه خدمات در آن دوران ید طولایی دارد. در امر فعالیت‌های اجتماعی هم مسجد چشم انداز خاص خود را دارد و آنچه که گفته شد بخشی از این چشم انداز است.
اما در حوزه ی «جهاد تبیین» هم این نگاه وجود دارد و چشم اندازی برای آن ترسیم نموده‌ایم. در اولین گام رویکرد من به عنوان امام جماعت در سخنرانی‌های مناسبتی و بین دو نماز، بر اساس «تبیین» می‌باشد.
در مناسبت‌ها نیز محوریت سخنرانی ها جهاد تبیین است. برای این امر ما یک تیم داریم که متناسب با اتفاقات روز و فضای جامعه از بیانات مقام معظم رهبری بهره می‌بریم و سرفصل‌هایی را اقتباس و به سخنرانان منتقل می‌کنیم تا پیرامون آن موضوع سخنرانی داشته باشد. حتی گاهی منابعی پیرامون موضوعات را هم به سخنرانان ارائه می‌کنیم.
همچنین برای مبلغینی که برای تبلیغ در مناسبت‌های مختلف به مسجد ما می‌آیند، موضوعاتی اقتباس می‌نماییم و از آنها می‌خواهیم که در حین تبلیغ محوریت را به آن موضوع اختصاص دهند.
برای تمام این موارد، ارزیابی هم داریم. در جلسات مختلف موضوعات سخنرانی، نحوه ی بیان سخنرانان و همچنین مبلغان را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم و نظرات را به ایشان منتقل می‌نماییم. همچنین بسیاری از فعالیت‌های مسجد را با محوریت «جهاد تبیین» پیش می‌بریم که از جمله آن فعالیت‌ها، تفسیر قرآن و جامعه ی کبیره است.
مفسرین این حوزه‌ها نیز بر اساس ارزیابی‌ها و پژوهش‌هایی که صورت گرفته و دیگر محورهای اقتباسی، تفسیر خود را انجام می‌دهند.
در فعالیت‌های بانوان نیز دوره‌های بصیرت افزایی به صورت مفصل و گسترده برگزار می‌شود. خوشبختانه چون وقت خواهران قبل از ظهر بیشتر از آقایان آزاد است، طبیعتاً کلاس‌های ایشان در آن زمان بیشتر است. لذا کلاس های بصیرت افزایی و مهدویت در طول روز برای خواهران برگزار می‌شود که البته به صورت دوره برگزار می‌شوند و نه سخنرانی. برای این دوره‌ها هم مدرک معتبر ارائه می‌کنیم.
البته اینطور نیست که آقایان از این دوره‌ها بی‌بهره باشند. در طول تابستان و وقتی درس تعطیل می‌شود، این دوره‌ها با ارائه مدرک معتبر برای آقایان هم برگزار می‌شود. با این حال، سعی می‌شود در قالب تفاسیری که شب‌ها ارائه می‌شود، نکات بصیرتی با محوریت جهات تبیین هم بیان شود.
اکنون حدود یک و نیم سال است که تفسیر جامعه کبیره در مسجد ارائه می‌شود و «بصیرت افزایی و جهاد تبیین» محور اصلی آن است. در مداحی‌ها هم جهاد تبیین محور اصلی است و تاکید داریم که مداحی‌ها همراه با بصیرت افزایی باشد.
آلبوم مربوط به فعالیت های مسجد حضرت زینب سلام الله علیها را اینجا ببینید.
پایان پیام/